یادداشت؛ خانه های تاریخی از آنجایی که هنوز حال و هوای زندگی گذشتگان را دارند و اثری از تکنولوژی زندگی امروزی در آنها به چشم نمی خورد، با بازدید از آنها به هر صاحبدلی حس آرامش دست می دهد. همین شاخصه آنها را به فضایی مناسب جهت عرضه هنرهای سنتی تبدیل می کند که بنای تاریخی خانه قاضی آخوند ابو نیز ویژگی های مذکور را داراست.
منزل آخوند ابو یکی از آثار تاریخی استان لرستان و مربوط به اواسط دوره قاجار و متعلق به قاضی محل میرزا محسن قاضی بوده است.این اثر تاریخی در یکی‌از محله‌های قدیمی بافت تاریخی خرم‌آباد به نام محله درب باباطاهر قرار دارد. در ضلع غربی قلعه فلک الافلاک، خیابان دوازده برجی واقع شده و در تاریخ ۲۲ شهریور ۱۳۷۸ با شماره ۲۴۳۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
وجود ۶۰۰ خانه تاریخی در لرستان
بیش‌از ۶۰۰ مورد خانه تاریخی در لرستان شناسایی شده که از این تعداد، ۶۰ مورد آن در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است که ازجمله این خانه‌های تاریخی و قدیمی میتوان به خانه «آخوند ابو» اشاره کرد.
قاضی القضات صاحب این خانه بود
ساختمان آخوندابو متعلق به شخصی به نام میرزا محسن قاضی بوده که اصالتاً خوزستانی و به‌عنوان قاضی‌القضات شهر معروف و در این ساختمان به کار قضاوت مشغول بوده است. این بنا در گذشته کاربری مسکونی داشته است. بعد از تملک و مرمت جامع آن توسط اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان لرستان، به‌عنوان موزه صنایع دستی خرم آباد تغییر کاربری پیدا کرده است.
اجزای این خانه
خانه مذکور ازجمله خانه‌های نیم‌درون‌گرا و دارای دو بخش زمستانه و تابستانه است که بخش زمستانه در دو اشکوب (طبقه) احداث گردیده و دارای اتاق‌های طَنَبیه سه دری و بخش شاه نشین پنج دری است. عمده تزیینات به کار رفته در آن از نوع قطاربندی، گل‌انداز و خفته راسته بوده و مصالح به کار رفته در بنا نیز از نوع سنگ، آجر، چوب و ملات است.
آخوند ابو میزبان گردشگران
علاقه گردشگران به معماری خاص محوطه و حیاط دلنشین خانه اخوند ابو دلیلی بر جذب گردشگران و دوست داران معماری کهن این مرز و بوم است و همچنین کاربری بنا به عنوان موزه هنرهای سنتی نیز خود دلیلی بر رغبت هر بیننده خوش ذوقی به این بنای زیبا می شود.
سالانه به مناسبت های مختلف بویژه عید نوروز مراسم سنتی ،همایش ها و گاها نمایشگاه عکس و غیره در بنای تاریخی فرهنگی آخوند ابو برگزار می گردد.
تهیه و تنظیم: یعقوب دالوند