صنایع دستی از مواد اولیه در دسترس محلی ساخته می‌شوند و می‌توانند به تعداد نامحدود تولید شوند. چنین محصولاتی می‌توانند به صورت هنری، خلاقانه، وابسته به فرهنگ، تزئینی، عملکردی، سنتی، مذهبی و اجتماعی قابل توجه باشند. صنایع دستی به عنوان کلیدی برای اقتصاد پایدار معرفی می‌شود. در درجه اول صنایع دستی باید به خاطر ارزش اجتماعی خود، برای بشریت حفظ شوند. بسیاری از صنایع دستی در حال منقرض شدن هستند، بنابراین ایجاد شرایط لازم برای حفظ این هنر سنتی فوری است. صنایع دستی سنتی تحت تأثیر رشد صنعتی شدن توسط جهانی شدن قرار دارد. از آنجا که این صنایع بخشی از میراث فرهنگی ناملموس هستند، اهمیت حفاظت از این ارزش‌ها مشهود است. بقا صنایع دستی می‌تواند انگیزه‌ای برای تضمین فرآیندهای تولید محلی و همچنین دلیلی برای همزیستی جدید بین نوآوری و سنت تلقی شود. طراحی به عنوان یک رشته عملی با تحقق بخشیدن به بالاترین ارزش‌های یک کشور و فرهنگ شناخته می‌شود، و به این وسیله طراحان را قادر می‌سازد تا ایده‌های خود را به شکل روشن و عملی تبدیل کنند. توسعه جهانی نشان می‌دهد که طراحی نوآورانه نقش بسزایی در تولید صنایع دستی دارد. در واقع طراحی نوآورانه به پیاده ساختن ایده‌ ناشی از خلاقیت که به صورت یک محصول یا خدمت تازه ارائه شود اطلاق می‌شود. طراحی نوآورانه یک روش و ابزاری را فراهم می‌کند که به بخش صنایع دستی امکان می‌دهد ایده‌ها و الگوهای جدید و عملی ارائه دهند تا تضمین کند که این محصولات به بازار عرضه می‌شوند. طراحی نوآورانه باید با توانایی‌ها و استراتژی‌هایی همراه باشد که به صنایع دستی اجازه می‌دهد به سرعت تغییر کنند، به گونه‌ای که بدون از دست دادن ماهیت و ویژگی‌های محلی خود، رقابت کنند. برخی از محصولات برای افزایش کارایی در محیط زیست باید دوباره طراحی شوند. بنابراین، طراحی صنایع دستی به عنوان ابزاری شناخته می‌شود که می‌تواند به پایداری صنعت کمک کند. طراحی نوآورانه همیشه در کنار تکنولوژی پیشرفت می‌کند و هرگز به تنهایی کافی نیست. یک طراح خوب علاوه بر زیبایی به کارایی هم باید توجه کند و صنایع دستی نهایی را ترکیبی از این دو بسازد. همچنین طراحی باید به گونه‌ای باشد که هیچ وقت قدیمی به نظر نرسد، و با گذشت زمان زیبایی را از دست ندهد. در حال حاضر، برای ایجاد رقابت، نیاز به تطابق توانایی‌ها و مهارت‌های روز افزون متخصصان طراحی با بخش‌های صنایع دستی است. همچنین نیاز به ایجاد یک محیط پشتیبانی است. بی‌ثباتی مالی یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌هاست که صنعتگران را وادار به ترک شغل خود می‌کند. بنابراین، هنگام طراحی برای صنایع دستی، باید از دوام اقتصادی اطمینان حاصل شود. در طراحی نوآورانه برای توسعه پایدار صنایع دستی باید مراقبت از محیط زیست را در اولویت قرار داد تا مصرف زباله و انرژی، به حداقل برسد. استفاده از مواد غیر سمی، استفاده از منابع محلی برای حفاظت محیط زیست توصیه می‌شود. نقش کارگاه‌ها به عنوان زمینه‌های آموزش و استفاده از مهارت‌های خلاق بسیار حیاتی است. از طرف دیگر، نهادهای دولتی باید از طریق دسترسی آسان به آموزش و مساعدت مالی، هنرمندان صنعت صنایع دستی را به سمت فعالیت‌های خلاقانه تشویق کنند که منجر به نوآوری و کارآفرینی پایدار شود. هزینه‌های غیرقابل کنترل و کوچک شدن بازارها مانع طراحی نوآورانه صنایع دستی می‌شوند. این وظیفه دولت است که از کارآفرینان صنایع دستی در برابر افزایش هزینه‌های تولید محافظت کند.

طراحی نوآورانه صنایع دستی که از نظر محیط‌زیست قابل اعتماد هستند فرصت‌های شغلی جدید فراهم کرده و موجب معیشت پایدار می‌گردد. همچنین به مردم کمک می‌کند تا نیازهای خود را برآورده کنند و خواسته‌های خود را از طریق تبادل اطلاعات و ایده‌ها امکان‌پذیر کنند. طراحی نوآورانه صنایع دستی، می‌تواند تأثیر مثبت تدریجی بر اقتصاد شهری و روستایی داشته باشد و تعداد قابل توجهی از مشاغل جدید را ایجاد کند.

یادداشت

بامداد رجبی

کارشناس امور فرهنگی