چوبهای اصلی مورد استفاده در خراطی شامل گردو، نارون، توسکا، زبان گنجشک، بید، چنار، چوب سفید، گلابی و کیکُم است. در لرستان بهعلت فراوانی چوب گردو، عناب و بلوط، خراطان منطقه بیشتر از چوب این درختان در تولیدات خود استفاده میکنند. کار روی چوبهایی که دستساز طبیعت است و اکنون با هنر دست انسان زیباتر میشود، حسی زیباست که تنها هنرمند آن را درک میکند و این اعجاز دست و طبیعت است و میشود همان هنری که انسان را به شگفتی وامیدارد.
لطفا خودتان را معرفی کنید و رشته شما چیست؟
اینجانب سعید آذرگون هستم، متولد ۱۳۶۳ و دارای مدرک تحصیلی کار و دانش در رشته خراطی چوب و هنرهای تجسمی هستم.
چه مدت است مشغول به این حرفه هستید؟
مدت ۲۳ سال است که مشغول به کار در رشته خراطی روی چوب هستم.
هنر خراطی چیست؟
هنر خراطی چوب عبارت است: از شکل بخشیدن و تراش چوب در حرکت دورانی دستگاه خراطی و البته مابقی اثر بستگی به نوع هنر شخص دارد، خراطی از جمله صنایعدستی محسوب میشود و رشته خراطی یکی از قدیمیترین صنایع چوب ایران به شمار میرود.
خراطی شامل چه صنایعی میشود؟
در این صنعت اشیایی مانند کارهای هنری مثل پایه آباژور، صندلی، ظروف و نرده و سایر تزئینات منزل نیز ساخته میشود. صنایع تراش فلز و ابزار آلات و صنایع چوبی، صنایع رنگ و رزین نیز به این هنر آمیخته هستند.
چگونه این هنر را فراگرفتید؟
در وهله اول بیشتر بهخاطر علاقه شخصی خودم وارد این حرفه شدم و از طریق اداره فنی حرفهای و نیز شرکت در دورههای مختلف از آموزشهای لازم بهرهمند شدم. و در وهله دوم این حرفه را به شغل خودم تبدیل کردم و با شوق خلق هنر و لطف خداوند متعال اکنون ۲۳ سال است که این هنر دستی را ادامه میدهم.
آیا فقط آموزش برای موفقیت در کار خراطی کافی است؟
برای موفقیت در این کار و هنر حتماً باید آموزشهای لازم در این زمینه را بگذرانیم که به مرور زمان تجربه نیز حاصل میشود و با تجربه و ممارست بیشتر سطح کاری هنری قطعا بالا میرود.
آیا کارگاهی برای آموزش دارید؟چه تعداد هنرجو دارید؟
بله در حال حاضر کارگاه خراطی اینجانب فعال و دایر است و به خاطر کرونا و محدودیتهایی فضا و مکان آموزش مجازی هم داریم که تعداد هنرجویان مجازی ۳ نفر و تعداد هنرجویان ماهانه و حضوری ۱۵ نفر هستند.
فروش محصولات شما چگونه است؟
فروش محصولات ما بیشتر از طریق فضای مجازی و یا از طریق کارگاههای این رشته، فروشگاههای عرضه صنایعدستی خراطی و تزیینات صنایعدستی هستند.
راهاندازی یک کارگاه کوچک خراطی چه میزان اعتبار نیاز دارد؟
راهاندازی یک کارگاه کوچک خراطی حداقل به ۸۰ میلیون تومان اعتبار نیاز دارد اما تاکید میکنم جوانان ما با تلاش و پشتکار در همین کارگاه میتوانند درآمد داشته باشند و امرار معاش کنند.
مواد اولیه این صنعت از کجا تامین میشود؟
مواد مورد استفاده در هنر خراطی چوب است که از بازار چوب و یا چوب جنگلهای اطراف استان تهیه میشود. چوب مورد استفاده ما چوب قطع شده و خشک است مانند مانند چوب درخت کهور، کیکم و درخت سیب است و نیز میتوان از چوب تمام درختهای میوه در کار خراطی استفاده کرد.
برای جوانان و علاقمندان به این حرفه چه توصیهای دارید؟
توصیه من به جوانان و علاقمندان به این رشته این است که حتما باید با علاقه و کسب آموزشهای لازم وارد این حرفه شوند و اگر تلاش کنند و به طور کامل آموزش ببینند حتما میتوانند خراطکار ماهر و خلاقی بشوند. مساله مهمتر اینکه صنایعدستی با درآمدزایی همراه است و میتوان به عنوان یک شغل و برای تامین معاش خود و خانواده به آن تکیه کرد.
کیفیت محصولات شما به چه چیزی بستگی دارد؟
فارغ از نوع چوب کیفیت کار ما به نوآوری و بهروز بودن خلق آثار نیز بستگی دارد.
مشکلات و موانع در کار شما چیست؟
بزرگترین مشکل بنده و اکثر هنرمندان صنایعدستی در زمینه بیمه هنرمندان است زیرا این صنعت دارای خطر و ریسک زیادی است و حتما نیازمند صد درصدی بیمه هنرمندان هستیم که امیدوارم مسئولین در خصوص بیمه هنرمندان بیشتر همت کنند.
چه انتظاری از مسئولین و دستگاههای متولی به ویژه ادارهکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان دارید؟
در درجه اول از همکاری و تلاش مدیرکل و همه دستاندرکاران ادارهکل میراثفرهنگی استان تشکر میکنم و انتظار دارم مسئولین ما از بنده و همه هنرمندان حمایت کنند و این صنعت را به نحو احسن معرفی و گسترش دهد.
آیا در پایان سخن یا حرف ناگفتهای دارید؟
حرف خاصی ندارم جز تحت پوشش قرار گرفتن همه هنرمندان زیر چتربیمه و از تلاش و وقتی که شما برای معرفی هنرمندان استان لرستان میگذارید تقدیر و تشکر میکنم.
** گفتگو از نرگس سپهوند